Haarlem zou volgens schattingen van de provincie de komende decennia zo’n 20.000 woningen moeten bijbouwen. Dat is ruim 25% van het huidige aantal van circa 77.000 woningen, een hele opgave. Zeker als je bedenkt dat Haarlem binnen haar gemeentegrenzen geen grote oppervlakten aan bouwgrond heeft. Verdichten en hoogbouw zouden dan oplossing moeten bieden. Maar waar, en waar vooral niet? En wat betekent dit voor de ruimtelijke kwaliteit van onze bebouwde en openbare omgeving? En willen we dat wel, of moeten er misschien grenzen aan de groei gesteld worden? De gemeente is er nog niet uit en haar ‘Werkgroep Toekomstvisie’ heeft hierover naar aanleiding van de publieksbijeenkomsten ‘Haarlem2040’ in het ‘Koffertje Haarlem-2040 ‘hete brij-vragen’ geformuleerd. De landelijke Erfgoedvereniging Heemschut en de lokale Vereniging Haerlem pakken de handschoen van ‘Haarlem2040’ voor dit onderwerp op, en hebben het initiatief genomen om samen met het ABC over dit onderwerp een stadsdiscussie met panel en zaal te organiseren op maandag 28 november aanstaande.

In het panel nemen plaats:

• Anke Huntjens, directeur woningcorporatie Pré Wonen

• Gerard Vleut, woningmakelaar

• Jeroen van Spijk, wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling

• Marcel van Heck van de Vereniging Haerlem

• Martijn van de Poll, directeur projectontwikkelaar HBB-Groep

• Peter Koppen van Erfgoedvereniging Heemschut

Ook in de zaal nodigen we gericht een aantal mensen uit die een belang hebben bij het onderwerp, en die betrekken we ook in de discussie. Zoals een raadslid/raadsleden, de stadsbouwmeester, de gemeentelijke Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit, wijkraad(en), architect(en) en andere onafhankelijke personen op het vlak van ruimtelijke ordening. Voor het schetsen van enige context worden er voorafgaande aan de panel- en zaaldiscussie inleidingen verzorgd door:

• Marc Hanou, hoofd ruimtelijk beleid van de gemeente Haarlem met facts en figures over de (ontwikkeling van de) bevolking en de woningpositie in de stad

• Gerard Peet, stedenbouwkundige en docent urban and regional planning aan de Hogeschool Rotterdam, gespecialiseerd in hoogbouw, waar zijn inleiding over zal gaan.

De gespreksleiding is in goede handen van Maarten Kloos, ex-Haarlemmer en voormalig directeur van het Amsterdamse Architectuurcentrum Arcam.

Context en belangrijke vragen vooraf

Haarlem is een geliefde woonstad, waar velen zich willen vestigen. Voeg dit bij de ontwikkelingen als de trek naar de grote steden, een verder vergrijzende bevolking met mensen die langer thuis (moeten) blijven wonen, en een toenemende vraag naar eengezinswoningen, en het woningprobleem wordt duidelijk. Voorspeld wordt dat Haarlem in 2040 zo’n 191.000 inwoners heeft, 33.000 ofwel 21% meer dan de huidige 158.000. Belangrijke vragen die in de discussie aan de orde zullen komen zijn:

• Waar gaan al deze mensen gaan wonen, hoe gaan we deze groei opvangen?

• Of moeten we de groei begrenzen en zo ja, waarom dan?

• Duidelijk is dat we het niet redden met laagbouw, dus verdichting en hoogbouw lijkt noodzakelijk. Maar waar hebben we het dan over, hoe dicht en hoe hoog? Haarlem is immers nu al behoorlijk verdicht en heeft relatief weinig groen.

• Willen mensen eigenlijk wel wonen in woonblokken en hoogbouw, of gaan ze in hun hart voor menselijke maat?

• Wat betekent verdichting en hoogbouw voor de kwaliteit van de openbare ruimte, de levendigheid op straat en de sociale cohesie?

• Kunnen de nieuwe woningen verspreid worden over de stad, of zal de nadruk liggen op bouw in bepaalde stadsdelen, bijvoorbeeld Oostelijk Haarlem, waaronder Schalkwijk?

• Moeten we ‘omstreden’ (groen)gebieden toch met woningen volbouwen?

• Willen we verdichting en hoogbouw ook in het historische centrum en de beschermde stadsgezichten zoals delen van Haarlem-Noord?

Kortom, hoe willen en kunnen we in Haarlem omgaan met de te verwachten groei?

Afbeelding - Bronnen in volgorde: stadsentree Schipholweg en Huis van Hendrik Parkwijk: illustraties  van Heren 5 architecten, De Scheepmaker: illustratie Joeri van Ommeren, ‘Chrystal Palace’ Wester­­gracht: illustratie Soeters Van Eldonk Architecten/EVE Architecten.