Van medio januari tot begin april gaat het ABC aandacht schenken aan het bijzondere dorp Oud-Velsen. Door middel een expositie en een bijprogramma wordt verleden, heden en toekomst van dit dorpje – dat op steenworp van Haarlem ligt – uitvoerig belicht.
Velsen is ontstaan in de 8e eeuw op de plaats waar Willibrord een van de vijf moederkerken van Holland stichtte. In de vroege Middeleeuwen lag Velsen tussen de duinen en het Wijkermeer. Het was voornamelijk een agrarische gemeenschap, waar behalve landbouwers ook schelpenvissers en handelaren woonden. Toen in de 17e en 18e eeuw gefortuneerde Amsterdammers in de omgeving buitenplaatsen lieten bouwen, bracht dat voor het dorp grote voorspoed met zich mee. De tuin- en ambachtslieden van de buitenplaatsen als Beeckestein, Waterland en Velserbeek vestigden zich in het dorp. De aanleg van het Noordzeekanaal tussen 1865 en 1876 splitste het dorp in tweeën, Velsen-Noord en Velsen-Zuid. De oude dorpskern ligt. In 1963 en 1968 werd eenderde van de oude dorpskern van Velsen-Zuid gesloopt in verband met de verbreding van het Noordzeekanaal. Afgezien van die kaalslag stond op dat moment een even groot aantal woningen leeg en te verkrotten. Zonder ingrijpen van de gemeente en een aantal particulieren zou het dorp deze dip in zijn lange geschiedenis misschien niet hebben overleefd. In 1970 krijgt het dorp de status van “door het Rijk beschermd dorpsgezicht”. Nu zijn de verpauperde en onbewoonbaar verklaarde huizen gerestaureerd en is het een historisch pareltje aan de zuidoever van het Noordzeekanaal. In de soap “Goede tijden, slechte tijden” is het nu zo mooie dorp onder de naam “Meerwijk” veelvuldig gebruikt als buitendecor.
Bij de herrijzenis van het monumentale dorp heeft de Stichting Het Dorp Velsen een belangrijke rol gespeeld. Een groep dorpsbewoners heeft het vijftig jarig bestaan van deze stichting aangegrepen voor het maken een tentoonstelling met een terugblik op de recente geschiedenis van het dorp. Deze tentoonstelling was afgelopen najaar een aantal weekenden te zien in het voormalige raadhuis van de gemeente Velsen middenin de dorpskern en heeft daar 1.300 bezoekers getrokken. Het ABC Architectuurcentrum Haarlem richt zich op de hele regio en daarom deze inhoudelijk interessante en expositie graag ook in haar centrum in Haarlem presenteren. Een breder publiek zal hierdoor kunnen kennis nemen van het kleinschalige en tegelijkertijd spectaculaire herstelde historische dorp. In aansluiting op de tentoonstelling gaat het ABC ook discussies en lezingen organiseren over het behoud van monumenten en stads- en dorpsgezichten in de gemeente Velsen en de regio. Tevens staat een excursie naar monumenten in de gemeente Velsen op het programma. Informatie hierover volgt later.
De presentatie van deze expositie in het ABC wordt mede mogelijk gemaakt door bouwbedrijf Overdevest, Haarlem.