De huidige gemeente Velsen is een duidelijk voorbeeld van een zogenoemde ‘Wederopbouw gemeente’. De periode van de wederopbouw, dat wil zeggen de twintig jaar na de Tweede Wereldoorlog, heeft een blijvend en een herkenbaar stempel gedrukt op de plaatsen die de gemeente Velsen vormen. Zo is er veel wederopbouwarchitectuur te vinden in IJmuiden, Santpoort, Driehuis, Velsen-Noord en Velsen-Zuid. Door middel van een reizende fototentoonstelling vestigt het ABC Architectuurcentrum Haarlem de aandacht op de vormgeving van de woningen, gebouwen en kunstwerken uit die tijd in deze plaatsen.
De oorlogsschade na de Tweede Wereldoorlog in Velsen was enorm. Zo hadden de Duisters tussen 1940 en 1945 in verband de Atlantikwall in IJmuiden duizenden woningen afgebroken en verwoest. Direct na de oorlog werd de wederopbouw hier krachtig ter hand genomen. Men herstelde de gebieden met oorlogsschade en bovendien werden IJmuiden, Velsen-Noord en Santpoort - vanwege de grote woningnood - fors uitgebreid. Zo kwamen er Ieder jaar 400 á 500 nieuwe woningen bij en kon de bevolking van Velsen groeien van 36.000 in 1945 naar 68.000 inwoners in 1965. IJmuiden kreeg, naar het plan van architect W.M. Dudok, een geheel nieuw centrum met de Lange Nieuwstraat als centrale as.
De laatste jaren is er meer aandacht en waardering voor de architectuur uit de jaren na de oorlog. De expositie toont de diversiteit aan architectuur uit de wederopbouwtijd in Velsen-IJmuiden. Markante voorbeelden zijn onder meer het gemeentehuis van IJmuiden, het hoofdkantoor van de voormalige Hoogovens (nu TaTa-Steel) en de ventilatietorens van de Velsertunnel. Daarnaast besteedt de tentoonstelling ook aandacht aan de naoorlogse kunst in de openbare ruimte en aan de grote variatie in de architectuur van ‘gewone’ projecten die tussen 1945 en 1965 is gerealiseerd. Zo worden er een grote verscheidenheid aan woningbouwprojecten, kerken, scholen en andere openbare gebouwen getoond.
De tentoonstelling wordt tot eind april eerst getoond in het ABC Architectuurcentrum Haarlem zodat ook Haarlemmers bekend kunnen raken met de bijzondere architectuur in, en geschiedenis van, de buurgemeente Velsen. Daarna wordt de expositie van mei tot en met juni opgesteld in de centrale bibliotheek van IJmuiden en vanaf september in het IJmuider Zee- en Havenmuseum “de Visserijschool. In aansluiting op de tentoonstelling staan onder meer een lezing en een fietsexcursie op het programma. Meer hierover is te vinden op de website van het ABC: www.architectuurhaarlem.nl