I stadspoort

Waar de Raaks de stadswal kruiste, stonden twee torens - de Raakstorens - waartussen een ketting, een zogenoemde ‘raaks’, was gespannen om te verhinderen dat de vijand (of ontduikers van de stedelijke accijnzen) zomaar de poort binnen zou(den) varen.

De Raakstorens maakten deel uit van de ommuring van Haarlem en vormden een entree in het westen van de stad. Ze werden in 1866 gesloopt. Twee jaar later, in 1868, is de Raaks gedempt, evenals de Beek.

AFB. Raakstorens, tekening van E. Voet, ca. 1860, NHA.

II gasfabriek

Op een braakliggend stuk grond aan de Zijlvest, het Keizerrijk genaamd, bevond zich

van 1837 tot 1902 de gasfabriek, ICGA - Imperial Continental Gas Association - een Engelse particuliere onderneming.

AFB. De gasfabriek aan de Zijlvest, 1900, NHA.

III scholen en kerken, het ensemble van Dumont

Het gebied werd bestemd voor scholen en kerken.

De architectonische invulling bestond uit de HBS-A (het Frans Hals College) uit 1914 en de HBS-B (of Laurens Janszoon Costercollege, kortweg LJC) uit 1906 - beide van de hand van Dumont - een mulo en twee kerken, De Hoeksteen en de Jacobs- of Vestekerk, beide gebouwd rond 1910 en ontworpen door J. Van Noppen (bekend van het oudste deel van de Drostefabriek in de Waarderpolder).

AFB. HBS-B met spelende kinderen, 1907, NHA.

IV de stad schuift op

De kerken liepen leeg, evenals de scholen. De bovengrondse parkeergarage was te klein en gedateerd. Daarnaast was er een tekort aan ruimte voor grote vestigingen van winkels in de historische binnenstad. Dit alles was voldoende aanleiding voor de grote omwentelingen in het Raaksgebied, die tezamen de binnenstad een economische impuls moeten geven.