De druk op de Haarlemse binnenstad wordt steeds groter en het vergroten van het Haarlemse centrummilieu is al jaren gemeentelijk beleid. In het gebied tussen Spaarne-Oudeweg-Nedtrain-Amsterdamse Poort kan de ruimte daarvoor worden geboden. In het gebied komen op dit moment reeds diverse projecten tot ontwikkeling of staan op het punt dat te doen. Door de uitrol van centrumstedelijke functies en verdichting van het woningbestand wordt deze ‘Spaarnesprong’ een feit. Met de ontwikkeling van de Spaarnesprong kan de kracht van Haarlem - een hoogwaardig woonmilieu, ondernemerschap en het culturele/creatieve klimaat – worden versterkt. De complexiteit van de omgeving, de dynamiek van de ontwikkelingen en de urgentie om een visie op het gebied te vormen, maken het tot een aantrekkelijk en nuttig studieobject. De TU/Eindhoven heeft het gebied dan ook gekozen als casus voor de Bachelor Eindproject Ontwerpen stedenbouw en architectuur. Het resultaat van dit onderzoeks- en ontwerpwerk wordt nu geëxposeerd in het ABC van 17 juni t/m 24 augustus.
Om tot de ontwerpen te komen zijn analyses gemaakt op verschillende thema’s: leefstijlen en woonmilieus, de openbare ruimte, de groenstructuur, de verkeersstructuur, het stadsweefsel, de bestaande plannen, de voorzieningen in Haarlem, hoe Haarlem zich verhoudt tot de Metropoolregio Amsterdam en wat de cultuurhistorische kwaliteiten zijn van Haarlem.
Er is kleinschalig en grootschalig gekeken zoals op de schaal van Haarlem en die van het plangebied zelf. In de maquettes is af te lezen hoe het proces van de ontwerpen is verlopen: de aard van de plaats, de analyse en de conceptuele uitwerking van de plannen. Uiteraard maken studenten hierbij verschillende keuzes. Deze uiteenlopende denkrichtingen zijn rondom drie hoofdthema’s te bundelen.
Uitwerking van de Oostradiaal: Een aantal studenten maakt plannen in oostwaartse richting. De relatie met de metropool Amsterdam krijgt zijn oostelijke accent door de aanleg van een snelle doorgaande fietsverbinding. Deze verbinding wordt geflankeerd door de Amsterdamse vaart en vormt op termijn een breekijzer om aangrenzende bedrijventerreinen tot gemengde woon-werkgebieden te ontwikkelen.
Vormgeven van een doorgaande parkverbinding: Een andere groep studenten verbindt het rondje Bolwerken met de gedempte Oostersingelgracht. Zo ontstaat een lange doorgaande groene verbinding met extra wandelbruggen over de Spaarne. Het groene doorgaande parklint versterkt de samenhang tussen de wijken en geeft de openbare ruimte terug aan de gebruikers van de stad.
Versterken openbare verblijfsruimte rond het Spaarne: De oevers aan de Spaarne worden meer en beter ingericht met kleine verblijfsplekken en betere routing langs het water. Ook de Harmenjansweg die parallel aan de Spaarne loopt krijgt een betere inrichting met meer routekwaliteit en een betere oriëntatie op het water. Het benutten van de kwaliteiten van de rivier aan de oostkant van de stad is belangrijke potentieel om de oostzijde van de historische binnenstad meer levendig te maken.
Een deel van de architectuurstudenten heeft ingezoomd op het Fietsznfabriekcomplex en daar een architectonische invulling aan gegeven. Het historische gegroeide complex tussen het Spaarne en de Oostvest kan juist, ongedefinieerde als de plek is, een strategie opleveren voor een grotere aanpak. De plannen zijn daarom niet als definitieve voorstellen te beschouwen maar veel meer als vingeroefening om na te denken over de potentie van dit soort binnenstedelijke transformaties in het algemeen en Spaarnezone in het bijzonder. Context, openbare ruimte en collectieve gebouwen en ruimtes die in elkaar verweven zijn, bieden in alle plannen een meerwaarde voor de plek en voor de stad.