Onze huizen zijn met elkaar verbonden door zichtbare en onzichtbare netwerken: van straten, voetpaden, spoorwegen en kanalen tot elektriciteitskabels, waterleidingen en rioolbuizen. Onze leefomgeving wordt in belangrijke mate bepaald door de verschijningsvormen van al die netwerken. Het mobiliteitsnetwerk is daarbij het meest zichtbaar en overheersend. En sinds de uitvinding van de telefonie zijn communicatie en informatieoverdracht óók zichtbaar en onzichtbaar aanwezig. Hoe hebben al die netwerken zich eigenlijk ontwikkeld? En welke ruimtelijke (neven)effecten heeft de toename van informatie- en datastromen?
De inrichting van ons land wordt voor een groot deel bepaald door bebouwing en infrastructurele netwerken. Dat laatste is niet nieuw: met de allereerste mensen die contact met elkaar zochten, ontstonden er immers paadjes en daarmee was het eerste netwerk een feit. Voor communicatie, en vooral om snel en ‘eenvoudig’ informatie uit te wisselen, zijn er geheel nieuwe netwerken ontstaan. Met automatisering en digitalisering heeft een nieuw fenomeen zijn intrede gedaan. De verschijningsvormen daarvan worden steeds meer zichtbaar in onze leefomgeving.
De expositie NETWERKEN: ZICHTBAAR & ONZICHTBAAR laat zien welke ontwikkelingen zich de afgelopen decennia hebben voorgedaan. Er wordt ingezoomd op de gevolgen die de netwerken hadden en hebben voor onze leefomgeving en de inrichting daarvan. Zijn we ons hiervan bewust? En wat gaat de toekomst brengen? Centrale vraag daarbij is: Wat is de invloed van al die netwerken op onze leefomgeving en daarmee op onze leefbaarheid?
De expositie NETWERKEN: ZICHTBAAR & ONZICHTBAAR, te zien in het ABC van 18 december 2022 t/m 9 april 2023, is het vierde en laatste deel van het meerjarige project ‘In Haarlem staat een huis’. Voor dit project is gekeken naar ontwikkelingen die van grote invloed zijn op het ontwerp van het ‘gewone’ huis en van onze leefomgeving. In deel #1 hebben we de energietransitie onderzocht en zijn de gevolgen daarvan belicht. In deel #2 lieten we zien wat klimaatadaptatie inhoudt en vorig jaar, bij #3, zijn aan de hand van bouwmaterialen begrippen als ‘afval’ en ‘circulariteit’ aanschouwelijk gemaakt. In dit laatste deel staat het fenomeen ‘netwerken’ centraal.